Vorige week publiceerde ds. Jan Offringa op de website Liberaal Christendom een manifest onder de titel ‘De kerk kan prima zonder Israëltheologie’. De volgende dag al schreef Maaike van Houten daarover een uitgebreid stuk in Dagblad Trouw waarin ze Offringa interviewt: ‘Theologen willen af van speciale positie van Israël binnen PKN’. Daarbij plaatste ze ook reacties van ds. Piet van Midden (voorzitter van het OJEC), ds. René de Reuver (scriba van de PKN) en Kees Blok (voorzitter van Kairos-Sabeel Nederland). Vandaag schreef ze hierover opnieuw een stuk waarin kerkleden van de Houtense Opstandingskerk en ds. Martin Snaterse hun visie en vragen rond dit thema naar voren brengen.
Ondertussen hebben zeven predikanten/theologen die betrokken zijn bij Kairos-Sabeel, waaronder mijn weinigheid, een open brief opgesteld naar aanleiding van de reactie van collega De Reuver. Die reactie lijkt de deur dicht te gooien naar een nader gesprek over het belang en de positie van Israëltheologie in de Protestantse Kerk en de concrete betekenis van de uitdrukking ‘onopgeefbaar verbonden met het volk Israël’ in de
kerkorde van de Protestantse Kerk (art. I.7). De zeven predikanten pleiten ervoor dat gesprek juist op gang te brengen en aan te gaan binnen de kerk: “Open de discussie!”
Zelf heb ik al in 2003 bezwaar aangetekend tegen de bewoording van Art. I.7 van de – toen nog = conceptkerkorde van de Protestantse Kerk in wording. Wie de notulen van de toenmalige Classis Hoogeveen van de Gereformeerde Kerken in Nederland uit 2003 kan achterhalen, zal daarin kunnen lezen dat ds. J. van den Berg onvoldoende gedefinieerd vindt wie of wat er met de term “het volk Israël” concreet wordt bedoeld; en dat hij dit (als enige lid van de classis) expliciet opgetekend wil zien in de acta. Dat er ellende van zou komen, was geen vooruitziende blik, iedereen die op dat moment z’n nuchtere verstand had laten spreken, kon het zien.
Vandaag de dag wordt de Protestantse Kerk met regelmaat met dit kerkordeartikel om de oren geslagen door pro-Israël activisten van binnen (Platform Appèl Kerk en Israël) en buiten (Christenen voor Israël) de kerk, wanneer de kerk of Kerk in Actie ook maar iets teveel naar hun zin ‘toegeeft’ aan de hulpkreten van Palestijnse christenen, zoals
verwoord in het Kairosdocument uit 2009. Op die manier is de uitvoering van de Protestantse Israël-Palestinanota (IP-nota) van 2008 tot nu toe stelselmatig gefrustreerd. Met de mond wordt nog wel beleden dat de PKN ten aanzien van het Israëlisch-Palestijns conflict zowel de Bijbelse noties omtrent het volk Israël, als het internationale recht leidend acht. In de praktijk is men echter na verscheidene intimiderende acties zo huiverig geworden dat er bij het minste of geringste fluisteren van het woord Israël of Palestijnen al alarmbellen afgaan: raak niet, smaak niet, roer niet aan!
Die sfeer binnen de Protestantse Kerk moet veranderen: er moet ruimte komen om open, eerlijk en onbevangen te kunnen vragen, zorgen te kunnen uiten en kritiek te kunnen oefenen, zonder door de een van vervangingstheologie of zelfs antisemitisme beschuldigd te worden, of door de ander van filosemitisme of judeolatrie. Wat in mijn ogen onverlet laat dat wanneer iemand echt antisemitische dingen zou beweren of echt het volk Israël boven Christus zou stellen, je dat hardop moet kunnen benoemen. Maar het uitgangspunt van dit gesprek zou moeten zijn dat we samen in Christus’ naam zoeken naar a. een zuivere kijk op ‘Israël’, land, volk en staat, en b. een manier van omgaan met het Israëlisch-Palestijns conflict die recht en gerechtigheid hoog houdt en met beide partijen zoekt naar een rechtvaardige vrede voor alle betrokkenen.
Wanneer onze scriba en ons moderamen (dagelijks bestuur) er de weg voor banen, is er kans dat dit gesprek voor ons allemaal heilzaam zal zijn. We zullen ontdekken hoe ontzettend (volgens sommigen ‘ontstellend’) verschillend er in onze Protestantse kerk gedacht en geloofd wordt; hoe ver de verschillende manieren van de Bijbel lezen en bijbeluitleg uit elkaar liggen; hoe anders we staan in onze kijk op verzoening en opstanding en Israël – we zijn niet voor niets protestanten en van ons kan hetzelfde worden gezegd als wat de Joodse witz over Joden zegt: Zet er twee bij elkaar en je hebt drie meningen. Ik bid dat die zwakheid – in Christus – onze kracht mag blijken. Met het verdoezelen van die verschillen lossen we in elk geval niets op en is onze – wat zeg ik? – is Christus’ kerk tot nietszeggendheid gedoemd. Wat God verhoede.
Om die reden staat mijn naam onder de open brief en hoop ik dat er nog vele andere namen bijkomen: HIER kun je tekenen.
Greetz, Jominee
Vind ik leuk:
Like Laden...