Ik heb dus vorige week iets heel ergs gedaan: op de webpagina met een handtekeningenactie van de Werkgroep Vanuit Jeruzalem heb ik een verhelderende reactie geplaatst. Toen kwam dus het bovenstaande op de homepage van de Werkgroep te staan (zie onder 3. okt, 2018).
Via Facebook was ik op de actiepagina attent gemaakt, waar werd geageerd tegen “De stichting Vrienden van Sabeel” die “het kerkordeartikel van de PKN over de onopgeefbare verbondenheid met Israël geschrapt [wil] zien”.
Het eerste wat ik dacht was: “Oeh, slordig.” Want Stichting Vrienden van Sabeel bestaat helemaal niet meer. We zijn al een jaar of twee gefuseerd met Kairos Palestina Nederland in Kairos-Sabeel Nederland.
Verder kon ik mij niet herinneren dat de pas ook door mij ondertekende open brief van Kairos-Sabeel zomaar pats-boem oproept tot het schrappen van PKN-kerkordeartikel I.7. Die open brief roept op tot een open gesprek over het kerkordeartikel. Het gaat er mij met name om dat duidelijk moet worden dat met “het volk Israël” waarmee de kerk zich “onopgeefbaar verbonden” verklaart, niet de moderne staat Israël wordt bedoeld. Zolang dat niet wordt uitgesloten, hetzij in de tekst zelf hetzij in de toelichting bij de kerkorde, vind ik persoonlijk dat dit artikel niet in de kerkorde thuis hoort.
De kerk van Christus hoort zich volgens mij namelijk niet onopgeefbaar te verbinden aan een wereldse staat. Dat is ook nota bene het grote kritiekpunt van de Werkgroep Vanuit Jeruzalem op de wereldwijde kerk. Die verwerd volgens hen onder de Romeinse keizer Constantijn de Grote tot “staatskerk” en encanailleert zich sindsdien met de politiek. Bij de moderne Israëlische republiek ligt dat voor de Werkgroep blijkbaar anders.
Ik heb enkel bovenstaande overwegingen op de webpagina met de “handtekeningenactie” toegevoegd middels de knop “Een bericht toevoegen – klik hier!”. Daar stond niet “Zet uw handtekening hier!” of iets dergelijks. Hoewel mijn verheldering rustig en vriendelijk van toon was, werd ze door de Werkgroep Vanuit Jeruzalem geclassificeerd als een “inbraak” door “een lid van de vijandige anti-Israëlclub” die er “een propagandatekst voor eigen doel” had neergetikt. Uit een mail van de webmaster aan mij bleek dat de genoemde feiten voor de Werkgroep “weinig overtuigend” waren.
Het meest kwalijke van de reactie van de Werkgroep Vanuit Israël vind ik niet dat ze mij van anti-zionisme en anti-judaïsme betichten. Wat ik stuitend, grof en onbenullig vind, is dat zij direct en zonder enige terughoudendheid de Shoah erbij halen om mij en mijn uitleg van tafel te meppen. Moest dat nou echt?
Heb je echt meer dan zes miljoen op de meest vreselijke manier vermoorde Joden nodig om een eenvoudige, als verheldering bedoelde opmerking van een zekere Jominee de bodem in te slaan?
Zit je echt zó om argumenten verlegen dat je de zielenrust van zes miljoen Joodse slachtoffers moet verstoren om één simpel rotberichtje op je website “met goed fatsoen” te kunnen verwijderen? Kom nou toch!
Dat je als Werkgroep Vanuit Jeruzalem ieder greintje humor ontbeert, kan ik nog accepteren – ieder van ons heeft zo z’n gebreken. Maar dat je, God betere het, de Shoah misbruikt om het eerste het beste ietwat kritische geluid de mond te snoeren, dat is een gotspe waar de honden geen brood van lusten.
Het spijt me dat ik “oneigenlijk gebruik [heb] gemaakt van een handtekeningenlijst” die door de Werkgroep Vanuit Jeruzalem zonder enige vorm van beveiliging op hun site is geplaatst. Ik hoop dat ik zo’n vreselijke fout nooit meer zal maken. Wellicht wil de Werkgroep Vanuit Jeruzalem anderen ervoor behoeden in de toekomst dezelfde brutaliteit te begaan, door even de moderatie-functie voor reacties in te schakelen op hun website.
Zo voorkom je dat ook anderen die wijd open voordeur per ongeluk aanzien voor gastvrijheid en een open houding…
Greetz, Jominee
P.S. (9 oktober): Nou jaa, zeg! Dat ik het nu pas zie: zelfs mijn naam hebben ze verkeerd gespeld. Als ze in het kleine al niet zorgvuldig zijn…
jominee 
Ter aanvulling, ik citeer: Wel ziet Miskotte in de stichting van de staat Israël een teken dat God met de aarde en zijn volken in gericht en genade door de eeuwen door bezig is.”
Van Ruler worstelt ook hiermee. Eerst stelde hij dat de landbelofte in Genesis 12 betrekking heeft op de hele aarde, dus niet alleen Kanaän. Toch wilde Van Ruler later de mogelijkheid openhouden dat de stichting van de staat Israël erop wijst dat God opnieuw en op onverwachte wijze werkzaam is. Berkhof beschouwde de terugkeer van Joden als hoopgevend, als teken van Gods blijvende trouw aan Israël.
… en alle drie houden ze een verstandige slag om de arm waar het gaat om het concreet aanwijzen van Gods handelen in dezen. Ook houden ze volgens mij allemaal de universele scopus van dit mogelijke teken voor ogen: het gaat niet om particulariteit (heil enkel voor Israël), maar om de universaliteit (heil voor heel de wereld). De conclusies die André Drost trekt in zijn proefschrift over deze drie zijn daar helder in.
Beste Jominee, het voorbeeld van de moeder is juist zo mooi omdat iedereen begrijpt dat het altijd je moeder blijft en dat tegelijk je ook kritiek op je moeder kunt hebben. Veel kinderen zullen zeggen: dat heeft mijn moeder niet goed gedaan. Alfred Muller schreef vandaag een mooi stuk over die verbondenheid, ook evenwichtig vond ik.
Juist die verbondenheid behoedt en bewaart ons voor anti-Israel sentiment of eenzijdig kiezen voor de Palestijnen.
Wat de synode betreft: Deze heeft duidelijk verwoord dat ook na de komst van Christus God met zijn volk Israel verder gaat. Ik citeer: Het joodse volk, zoals dit zich voordoet in onze tijd is de voortzetting van het Israel waarover de Bijbel spreekt. Het is niet identiek maar er loot wel een directe historische lijn van het vroegere Israel naar het volk van nu,. (net zoals de kerk niet identiek is met de kerk van de apostelen maar wel de voortzetting is.
De oprichting van de staat Israel was aan de ene kant een wonder van Boven, menselijkerwijs onbegrijpelijk dat er ooit nog een staat is gekomen. Het is daarom een teken van Gods trouw (zie synode 1970). Het woord teken geeft ruimte, net als bij de doop of het avondmaal. Aan de andere kant is de staat Israel gegrond op internationaal recht. Volkomen legitiem dat deze toen is opgericht. Het enige niet legitieme is dat deze staat niet werd erkend door de Arabische landen.
Overigens kan ik je argument niet begrijpen dat de oprichting van de staat Israel niet een teken van Godswege kan zijn omdat de palestijnen slachtoffer waren. Als dat zo zou zijn (ik zie het anders) dan is dat toch niet iets nieuws. Hoe lees je dan Abraham die van Godswege naar het land Kanaan moest? Van de intocht in Israel? De verovering van Jericho enz. Terugkeer van de ballingschap? Allemaal vb. dat God zijn volk leidt naar het land.
Dat de staat Israel niet volkomen is, is duidelijk. Dat kan ook niet want het koninkrijk van God is nog niet doorgebroken. Overigens is de kerk net zo min volkomen. Maar daarom is ze nog wel kerk. Zowel Israel als de kerk hebben een roeping en beiden leven te vaak onder de maat.
Flesseman-van Leer was volgens mij een belangrijke theoloog als het gaat over bovenstaande. Van Berkhof weet ik dat hij heel veel kritiek had op de opstelling van de wereldraad van kerken, hij schreef Handreiking Israel, volk, land en staat.
Tja, als je feitelijk van mening bent dat joden (nog) niet in hun Vaderland mogen wonen, laat staan een eigen staat hebben, omdat dit werk niet van God kan zijn………..
Wijlen Karel van Oord had m.i. gelijk: “De kerk moet zich bekeren” !
Dan heb je mijn reactie niet goed gelezen…
De staat Israël is er en ik ben er niet voor om Joodse Israëli’s te verdrijven van waar ze nu wonen. Ik stel alleen dat de hele onderneming van deze staat mensenwerk is. Het onrecht dat tot nu toe aan deze staat kleeft kan daarom niet worden goedgepraat door te verwijzen naar bijbelse beloften. Sowieso geloof ik niet dat je onrecht mag goedpraten met de Bijbel in de hand.
Beste Unger: Iedereen heeft het recht in zijn/haar vaderland te wonen. Dus ook de Joden mogen gerust in een vaderland wonen. De vraag is echter: was de stichting van Israël als staat op 14 mei 1948 werkelijk een daad van God of gewoon maar mensenwerk? Als dit slechts het werk van mensen was -en daar lijkt het erg op- dan valt zo misschien ook te verklaren, waarom Israël de Palestijnen er zo verkeerd behandelt. God had Zich door Zijn Oud-Testamentische profeten namelijk vaak tegen het oude Israël uitgesproken tegen onder meer de onderdrukking van “de vreemdeling in hun midden.” En die profeten (waarvan de profeet Jeremia het meest onder hen te lijden had), werden allemaal vroeg of laat door Israël om het leven gebracht. Waarom zouden we die profeten niet na mogen volgen om de verkeerde behandeling die Israël de Palestijnen al meer dan zeventig jaren geeft, te bekritiseren? Lees in verband hiermee eens 1 Thessalonicenzen 2:14-16. Daar heeft de apostel, Paulus, er iets over te zeggen.
Verder schreef je dat “De kerk moet zich bekeren.” Ik meen dat je hier de wijze waarmee de Kerk de Joden door de eeuwen heen heeft behandeld, bedoelt? Mocht dit het geval zijn, de huidige Kerk heeft in het verleden hier echter meer dan eenmaal haar excuses voor aangeboden.
En dan komen we nu bij de Bijbel (die in tegenstelling met de stichting van Israël als staat), geen werk van mensenhanden alleen is; de schrijvers (de apostelen), werden bij het schrijven van de Bijbel (het Nieuwe Testament), namelijk geïnspireerd door de Heilige Geest)..Als we het boek Handelingen goed doorlezen, wat door Lukas geschreven werd, wordt onder meer het volgende duidelijk: naast heidenen werd de Kerk in die tijd voornamelijk door Joden vervolgd en verdrukt. Saulus (later Paulus) was als Farizeeër (en zelf Joods), een van de grootste kerk-vervolgers van zijn tijd. (. Galaten 1:13. zie ook: Handelingen 8:1-3) Na zijn dramatische bekering (Handelingen 9) werd Saulus de grootste pleitbezorger van het geloof in Christus wat hij nog als onbekeerde Farizeeër had getracht dit met wortel en tak uit te roeien. Na enige tijd kwamen er ook “de Joden” (zoals dit letterlijk in Handelingen 9 staat), achter dat een hunner zich nu tot het in hun ogen “ketterse geloof” bekeerd had en werd Saulus nu zélf het slachtoffer van vervolging door Joden. (verzen 23-25)
Nu kan ik me vergissen, maar zover ik weet, zijn hiervoor nooit excuses aangeboden van de kant van Joodse organisaties of Israël zelf. En mocht dit echter al wél gebeurd zijn, dan hoor ik dit graag. Je zou bijna zeggen dat Paulus zelf dit echter lang geleden wél gedaan lijkt te hebben:
“En als laatste van allen” (de verschijning van Jezus aan de apostelen) “is Hij ook aan mij verschenen als aan de ontijdig geborene. Ik immers ben de minste van de apostelen, die niet waard ben een apostel genoemd te worden, omdat ik de gemeente van God vervolgd heb.” (1 Korinthe 15:8-9)
Als het weer eens “Israël-zondag” is, dan zou er tijdens de kerkdiensten die er die dag gehouden zullen worden, de nadruk ook weleens op de vervolging van de toen nog prille Kerk door Joden mogen worden gelegd.
Met vriendelijke groet: Ton Nuiten.
Beste Jominee, afgelopen zondag was het Israelzondag. In vele kerken van onze Prot kerk stond men stil bij de bijzondere band die er is tussen de kerk en Israel. Het centrum voor Israelstudies had een prachtige folder gemaakt met als thema: 70 jaar Israel, teken van hoop. Vanuit Ezechiel 37 werden er lijnen getrokken naar 1948 en het heden. God vervult zijn beloften en is trouw aan zijn verbond. Anders was er allang geen Israel meer geweest. Tegelijk weten we allemaal van de ingewikkelde situatie in Israel en de Pal. gebieden. Helaas op Israelzondag was er weer een terroristische aanslag waarbij twee onschuldige joodse mensen het leven lieten. Onlangs werd een groep terroristen in Nl opgepakt die een grote aanslag wilden plegen. Israel heeft met dezelfde strijd te maken. Het antisemitisme groeit weer in Europa, zowel bij extreem rechts als extreem links. Een van de zaken die we in de kerkorde belijden is te strijden daartegen. Ik hoop dat u dat niet wilt vergeten.
Beste Nico, als Israëlzondag gaat over de wortels van de kerk in het jodendom van Jezus’ dagen en het besef dat we het Oude Testament mogen delen met de Joden, is dat een niet te onderschatten, waardevolle zaak. Het trekken van lijnen naar de moderne republiek Israël is echter een stap te ver, zeker in het licht van Ezechiël 37. Bijna altijd wordt namelijk vergeten dat Ezechiël 36 daaraan voorafgaat, waar de volgorde van materieel en geestelijk herstel precies andersom wordt geprofeteerd:
“23… Ik zal ze laten zien dat ik heilig ben; 24 ik leid jullie weg bij die volken, ik breng jullie bijeen uit die landen en laat je naar je eigen land terugkeren. 25 Ik zal zuiver water over jullie uitgieten om jullie te reinigen van alles wat onrein is, van al jullie afgoden. 26 Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven, ik zal je versteende hart uit je lichaam halen en je er een levend hart voor in de plaats geven. 27 Ik zal jullie mijn geest geven en zorgen dat jullie volgens mijn wetten leven en mijn regels in acht nemen. 28 Jullie zullen in het land wonen dat ik aan je voorouders gegeven heb, jullie zullen mijn volk zijn en ik zal jullie God zijn.
…
3 3Dit zegt God, de HEER: Op de dag dat ik jullie van je zonden gereinigd heb, zal ik in de steden weer mensen laten wonen en zullen de puinhopen weer worden opgebouwd. 34 Het verwilderde land zal weer worden bewerkt – het land dat voor iedereen die erdoorheen trok een woestenij was.”
Dat is de Bijbelse lijn die ons wordt aangereikt, en niet eerst een door mensen (geen religieuze maar socialistische Joden) opgerichte staat die dan later tot slot nog eens Gods Geest krijgt ingeblazen. Van dat reine, zondeloze volk zie ik nog niets: de staat Israël is een staat als alle andere.
Dat de Kerk van Christus dient op te komen tegen racisme en antisemitisme staat als een paal boven water, de Kerk hoeft echter niet de rol van Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid te vervullen.
Kortom: Israëlzondag is een goede en onmisbare instelling binnen onze kerken. Op die zondag (en andere) hoort te gaan over geloofsopbouw in het besef van onze wortels in de Joodse traditie tot en met de tijd van de apostelen. Het is geen promotiezondag voor de staat Israël, zoals bijvoorbeeld de Christenen voor Israël ervan maken in hun publicaties.
P.S.
Nico, je hebt blijkbaar een nieuw IP-adres, anders had je niets kunnen plaatsen hier. Ik zal het gedogen tot het moment dat je in mijn ogen je boekje als gast op dit blog te buiten gaat. Het is even dat je het weet… ;o)
Beste Jominee, ik ben blij dat je de Israelzondag een warm hart toedraagt, dat is wel eens anders geweest dacht ik 😉 Maar het heet niet voor niets Israelzondag en niet ‘dag van het Jodendom’. Het gaat om de mensen, Joden, het volk Israel. En dat betreft niet alleen de Joden die wonen in Israel maar ook die in Nederland of VS wonen. En niet alleen de Joden uit de tijd van Jezus maar ook uit onze tijd. Zoals een kind verbonden is aan zijn moeder, ook als ze ouder is geworden zo is de kerk verbonden met Israel. We zijn familie van elkaar. Paulus zegt: we zijn mede-erfgenamen. We mogen delen in het verbond met Israel en delen in de verwachting die aan Israel is geschonken. Ik dacht dat de instelling van Israelzondag (1949) historisch gezien alles te maken heeft met de net nieuwe staat Israel (1948). Overigens is dit niet nieuw. In 1949 sprak de synode van de Herv kerk al uit dat we in de oprichting van de staat Israel een van God gegeven teken mogen zien.
Dat Ezechiel 36 misschien een andere volgorde heeft maakt Ezechiel 37 niet minder waar. Je mag die twee teksten niet tegen elkaar wegstrepen. Bovendien is er nog het profetisch perspectief. Een tekst kan op meerdere gebeurtenissen in de tijd slaan. Nee het volk Israel is niet een volk zonder zonden (zoals de kerk ook nooit een volk zonder zonden is). Maar daarom is ze nog wel Gods volk. Profetie geeft gene blauwdruk wel verwachting.
Je pleit er voor om het kerkordeartikel te schrappen over onze verbondenheid met Israel, omdat onhelder is wat we met Israel bedoelen. Maar dat is helemaal niet onhelder. En ook al zouden we het schrappen, dat maakt onze verbondenheid niet minder. Je kunt zeggen, ik heb niks met mijn moeder, maar het is en blijft toch je moeder. Bovendien heb ik het kerkordeartikel helemaal niet nodig om in politieke zin Israel te steunen. Er zijn talloze mensen die deze kerkorde niet kennen en toch politiek gezien aan de kant van Israel staan. Niet om alles wat de regering van Israel doet goed te praten maar om oorzaak en gevolg te zien. Historisch gezien heeft Israel van alle de oudste rechten.
Nico,
Het is nogal wat om Israël te vergelijken met je moeder. Ik heb wel eens gesteld dat veel protestanten in Nederland God als hun Vader beschouwen en Israël als hun Moeder. En niemand vindt het leuk te horen dat zijn moeder een kleptomane is, vandaar de vaak felle ontkenning of vergoelijking van de misdaden van de staat Israël door veel Israëlminnende christenen. Punt voor mij is, dat ik wel “onopgeefbaar verbonden” kan zijn met mijn moeder, maar dat ik niet “onopgeefbaar verbonden” wil zijn met haar misdaden en overtredingen. Ik wens de vrijheid te hebben haar juist op haar wangedrag aan te kunnen spreken en niet te worden gekapitteld omdat ik het waag moeders gedrag aan de kaak te stellen.
Jij vindt de kerkorde duidelijk over de betekenis van “het volk Israël”, ik pertinent niet. En dat heeft met mijn standpunt ten aanzien van het Israëlisch-Palestijns conflict nog niet eens iets te maken. Al lang voor ik ooit Israël en de Palestijnse gebieden voor het eerst bezocht (2009) en vervolgens bij de Vrienden van Sabeel betrokken raakte (2010) vond ik dat dit kerkordeartikel veel te vaag was op dat punt. Bij de consideraties over de Protestantse Kerkorde in 2003 heb ik daarom in de notulen van de gereformeerde Classis Hoogeveen laten vastleggen dat ik op die grond groot bezwaar had tegen art. I.7.
Wie wil mag natuurlijk in de stichting van de staat Israël een teken van God zien, maar geen van de belangrijke hervormde theologen uit die periode – Van Ruler, Miskotte en Berkhof (zie A.H. Drost: Is God veranderd?) – wilde dat zomaar zonder enig voorbehoud stellen. Inderdaad sprak de hervormde synode uit dat men het zo mócht zien, maar het hoefde niet. Gelukkig maar. Jammer dat anderen in de kerk vinden dat je het zo móét zien, en dat je anders geen goede christen bent. Dan ben ik maar geen goede christen, want ik kan niet geloven dat onze God zijn volk recht verschaft over de rug van onschuldigen. En dat is de manier waarop de staat Israël tot stand is gekomen. Samen met veel orthodoxe Joden zeg ik: dat was ménsenwerk en geen handelen van God, alle vrome frasen ten spijt.
Dat Israël (welk Israël bedoel je?) “historisch gezien … van alle de oudste rechten” heeft, is niet van belang zolang het de rechten van anderen met voeten treedt.
Dat onze synode hierin geen helder standpunt durft innemen, vind ik verdrietig…
“Als ze in het kleine al niet zorgvuldig zijn…”
Mijn advies aan u: lees zonder christelijke theologie-bril onze bijbel nog maar eens door i.p.v. cynische opmerkingen te plaatsen waar niemand op zit te wachten……..
Beste Unger,
A. Ik ben christen en kan dus de Bijbel alleen met een christelijke bril lezen. Ik zou ook niet anders willen, want ik ben gevallen voor de weg van Jezuw. U bent christen en pretendeert dat u de Bijbel wel zonder christelijke bril kunt lezen. Heeft Jezus niet gezegd: “Niemand komt tot de Vader dan door Mij?”
B. Ik ben niet cynisch. Ironisch ja, maar cynisch? Als ik cynisch was, zou ik voorstellen van Israël en de Palestijnse gebieden een nucleair proefterrein te maken, om van het hele gedoe en gezeur af te zijn. Een cynicus neemt afstand, een ironicus echter is zeer betrokken, zoals je van een volgeling van Jezus mag verwachten.
Wat heerlijk is het dan, na deze ontwijkende reactie te hebben gelezen, te weten dat er steeds meer Arabische christenen, maar ook moslims tot inzicht komen en de jodenhaat hebben ingeruild voor liefde voor land en volk ! Op basis van bijbellezen, gestart bij Genesis…….
Zij ontdekken dat de Messias gaat terugkomen in Israël en de 12 stammen zullen Hem aanschouwen én aannemen……
Hoezo christelijke verblinding !?
De Palestijnse christenen die ik ken, hebben absoluut geen jodenhaat. Toch klagen zij het onrecht aan dat hen en andere Palestijnen door de Israëlische overheid wordt aangedaan. Kritiek op het anti-Palestijnse beleid van de Israëlische overheden is zeker niet per definitie jodenhaat.
Verder vraag ik me af wat u aan mijn reactie zo ontwijkend vindt…
Ik zie simpelweg – met alle onrecht tegen Palestijnen dat door de staat Israël wordt gepleegd en/of gedoogd – in de oprichting en het (voort)bestaan van deze staat geen Goddelijk teken. Dat teken zie ik in al die mensen (joodse, islamitische en christelijke Israëli’s, en joodse, islamitische en christelijke Palestijnen) die zich op een geweldloze manier inzetten voor een rechtvaardige vrede in het land.
Beste Unger: Je schreef dat de Bijbel niet door een “christelijke theologe-bril” zou moeten worden gelezen. Maar mag ik je vragen door welke bril jij de Bijbel dan wél leest? Dit zou ik namelijk graag van je willen weten.
Toch wel bijzonder dat de Protestantse Kerk zich onopgeefbaar verbonden voelt met het “volk Israël” en dat u keer op keer de indruk probeert te wekken dat het gaat om de “staat Israël”.
Kortom: dat wat u niet wilt, en wat de kerk niet zegt, probeert u als gedachte de kerkorde in te denken.
U strijdt dus kennelijk niet tegen de kerkorde, maar tegen uw eigen waanidee.
Beste Sjoerd, Heel spitsvondig maar bezijden het punt.
Ik strijd noch tegen de kerkorde, noch tegen m’n eigen waanidee, maar tegen mensen in de kerk die de kerkorde misbruiken om te eisen dat de kerk en haar leden zich achter het beleid van de staat Israël scharen.
Het zijn dus anderen die dit waanidee in de kerkorde “indenken” en “inlezen”, en die anderen moet worden duidelijk gemaakt dat die afgodische weg verkeerd is.
Kortom: je moet nog een spade dieper graven dan je tot hiertoe deed. Succes!