Naar aanleiding van het Andries Radio Symposium over Israël van afgelopen dinsdag zijn nog meer bloggers in de pen geklommen. Aan te bevelen zijn de blogposts van Arie Kok op Studio Momik en Jeffrey Schipper op CIP (dat ik CIP nog eens zou aanraden nadat ik daar een ban heb gekregen…). Op de laatste site plaatste Jeffrey Schipper ook een samenvatting van de bijdrage van Bernhard Reitsma. In het RD en ND verschenen ook verslagen, maar die zitten helaas achter het betaalscherm…
Nu naar de hokjespropperij waarover ik gisteren beloofde nog iets te schrijven.
Wat mij opviel is, dat christenen met een kritische Israëltheologie en/of kritiek op het beleid van de staat Israël ten opzichte van Palestijnen, met groot gemak in het hokje van ‘vervangingstheologie’ werden geduwd en afgeserveerd. De manier waarop loopt parallel aan de manier waarop de ‘wereldse’ beschuldiging van antisemitisme tegenwoordig wordt onderbouwd. Dan hoor je vanuit de pro-Israëlhoek dat kritiek op de staat Israël in feite 
anti-zionisme is, en dus tegen het Joodse streven naar een eigen staat ingaat: je gunt de Joden dus geen plek op deze wereld, en dan ben je dus een antisemiet. Theologisch wordt eenzelfde drietrapsraket afgeschoten: wie kritiek oefent op joodse ziens- en handelswijzen (in en buiten de Schrift), misgunt de Joden hun plaats als ‘eerstgeborene’ en ‘Gods oogappel’: dus eigenlijk wil je ze theologisch wegpoetsen en de Kerk als Gods volk voor hen in de plaats stellen; dan ben je dus een vervangingstheoloog.
In beide gevallen mooie voorbeelden van ‘van een mug een olifant maken’ en vervolgens de lastige mug met een olifantengeweer overhoop schieten. Zinvol is anders…
Met het etiket ‘vervangingstheologie’ worden onze Palestijnse broeders en zusters in Christus in de hoek gezet, niet in het minst Sabeel en zijn stichter Naim Ateek. Broeder Jan 
van der Graaf, de voormalige ‘Bondscoach’, gaf daar in de laatste forumronde vanuit het publiek nog een fraai staaltje van weg. De vinger wordt geheven, het oordeel geveld en wie Israël (volk, land én staat) niet onvoorwaardelijk op een voetstuk wenst te plaatsen, wordt gediskwalificeerd als serieus gesprekspartner en medechristen.
Dit gebeurt nota bene door christenen die in veel gevallen uit kerken komen waar nog maar amper 60 jaar geleden even vrolijk dezelfde vervangingstheologie werd aangehangen en verkondigd: de Kerk heeft in Gods heilsplan volledig de plaats van het volk Israël ingenomen. Dit wordt – dat moet gezegd – door de aanklagers van die vervangingstheologie ook tot in den treure schuldbewust beleden. Zij zijn gelukkig bekeerd van deze theologische, nee christelijke doodzonde tegen Israël.
Stel dát deze aanklagers gelijk zouden hebben, dan nóg snap ik hun houding tegenover de Palestijnse (en andere Arabische) christenen en kerken niet. Juist degenen die belijden dat hun kerk tot voor kort ook zo ‘fout’ zat ten opzichte van Israël, zouden zich toch vanuit hun schuld en verantwoordelijkheid ten opzichte van het Europese jodendom met liefde en ontferming moeten inspannen om hun broeders en zusters in Palestina op andere gedachten te brengen. Dat doe je niet met grove beschuldigingen en een houding van ‘die lui hebben voor ons afgedaan als gesprekspartners’. Als van de vervangingstheologie ‘afgekickte’ ervaringsdeskundigen zouden juist zij toch de aangewezen mensen zi
jn om de Palestijnse christenen te kunnen begrijpen en te bekeren van hun foute theologie? En dat laatse kan mijns inziens alleen via de weg van grote liefde en ontferming voor deze ‘zondaren’.
Maar nee, het cohort der schuldbewuste ex-vervangingstheologieadepten komt niet verder dan oordelen, brandmerken en verwerpen.
En dan denk ik: al heb je met al je citeren van Thora en profeten honderdduizend keer gelijk, omdat je de liefde niet hebt/toont, is het allemaal geen knip voor de neus waard.
Mensen die de Kerk – terecht – verwijten dat ze eeuwenlang de Joden heeft opgeofferd om zelf bij God op de eerste rang te kunnen zitten, ruilen nu – onterecht – zonder enige schroom hun zusters en broeders die door Christus’ bloed gekocht zijn in, om plaats te maken voor de Joden. Ik zie daarin weinig verschil.
Wie meent als christen het ene onrecht recht te kunnen zetten door een ander onrecht te plegen, moet nog maar eens opnieuw bij rabbi Jesjoea van Nazaret in de leer.
Tot slot nog dit woord voor wie in verliefdheid naar Israël opziet:
1. niet allen, die van Israël afstammen, zijn Israël (Rom. 9:6)
2. niet alles wat vervangingstheologie lijkt, is vervangingstheologie (JvdB)
Greetz, Jominee
P.S. Voordat iemand hier nu gaat reageren met: “Maar jijzelf bent nu ook medechristenen aan het veroordelen!”, wil ik naar eer en geweten stellen: ik veroordeel hun opvattingen, maar niet henzelf; ik ga met alle genoegen met hen in gesprek over hun en mijn Israëlvisie – ze zijn toch mijn zussen en broers, nietwaar?
jominee 
Hoi Johan. Ik hoop dat jij Trouw leest. Vandaag was er een interessant stuk met de visie van Uri Avneri. Dit spreekt mij zeer aan en geeft de situatie beter aan dan de mening van al die wijsneuzen in Nederland, die zo goed weten hoe en wat Israel c.q. de Joden moeten doen.
Hoi Johan,
Inderdaad ging ik behoorlijk fors op het orgel en ik meen dat ook. Kernpunt van jou is m.i. het verschil in mogelijkheden van Palestijnen en Israëli met de nadruk bij jou op de sterke en geavanceerde legermacht met daarbij een atoombom. Feit is voor mij dat als Israël in de periode vanaf het ontstaan niet een sterke en gemotiveerde krijgsmacht zou hebben gehad Johan, dan zou Israël – al dan niet met een atoombom – niet meer bestaan. De buren en andere vijanden weten dat Israël sterk is en zij zullen zich bedenken voordat zij Israël aanvallen. Kijk om je heen, Hezbollah met hun opdrachtgever en wapenleverancier (ondanks VN resolutie 1701) Iran vecht in Syrië en staat te popelen om Israël bij dat conflict te betrekken. Hamas zit Fatah in de nek te hijgen en wil het land van Jordaan tot Middellandse zee en van Eilat tot Metulla. De meeste Palestijnen staan hier volgens mij niet achter, maar het is wel de realiteit en met deze realiteit heeft Israël te maken.
Sabeel pleit voor geweldloos verzet met daarbij vooral BDS en doet hiervoor erg haar best in de USA en Europa. Daarbij papt Sabeel aan bij de Palestijnse Fatah autoriteit, zij mag zelfs op de Sabeelconferentie komen. Momenteel speelt Sotsji annex welke vertegenwoordiging van Nederland komt daar. De inmiddels bekende delegatie zal gaan en naast het applaudisseren voor onze mensen moeten zij het Nederlandse standpunt over homo- en mensenrechten bij Poetin en zijn mensen bespreken en overbrengen. Heel goed!
Mijn vraag in dit verband is, heeft Sabeel bij de contacten met de Palestijnse Autoriteit ook de onderwerpen corruptie en mensenrechten op zowel de Westbank als op de Golan aan de orde gesteld; dit kwam voor de conferentie niet als een statement naar voren. Heeft Sabeel het lef gehad dit te doen of was deze conferentie alleen maar bedoeld als een applausmachine tegen Israël.
Dan de BDS, Scarlett heeft de rug recht gehouden in de Sodastream zaak; zij heeft haar cont(r)act met Oxfam opgezegd, omdat zij in staat is verder te kijken dan BDS sec. De Scarlett-beslissing zal bij van Agt, Veldhuis en hun apostelen niet in goede aarde vallen, maar zij genieten elke dag natuurlijk nog met grote trots na van het succes van hun lobby bij de PGGM en Vitens.
Even ter zijde, jij zegt dat Israël de PA geldstroom beheerst en dat is deels waar. Een deel van door Israël geïnd belastinggeld gaat via Israël en aan Israël moeten zij weer andere zaken betalen. Israël heeft niet de beschikking over de forse Palestijnse geldstroom van de EU en de USA.
Johan de Palestijnen en de Joden hebben elkaar nodig om tot een vergelijk te komen, maar helaas zijn de externe factoren nog te groot.
Daar moeten jij en ik volgens mijn bescheidenheid aan werken, maar m.i. bereik je dat niet met te zeggen jij bent slecht en jij bent in een situatie dat je niets kunt doen.
Tenslotte, ik vertrouw Israël meer met een atoombom, dan Iran, ook meer dan het “nieuwe?” Iran.
Dag Johan,
Dank je wel voor de reactie. Als ik deze reactie lees heb ik sterk de indruk, dat we allebei dezelfde doelstelling voor ogen hebben en dat is mooi.
Ik probeer echter in mijn bescheiden bijdrage de probleemstelling in de breedte neer te leggen en jij legt de druk voor wijziging/aanpassing gedrag/handeling alleen bij de Israël c.q. de Joden. Je schrijft dat je achter het beginsel Israël staat – en daarin wil ik je geloven – en daarom uit je ook kritiek op Israël met zelfs oreren van BDS en vergelijking met Zuid-Afrika (onvoorstelbaar; dat Tutu – vriend van Ateek – dit doet is geen bewijs). Op de Palestijnen met hun autoriteit(en) wordt door jou geen druk gelegd, dus denken zij op ons is niets aan te merken, dus de hakken in het zand bij de vredesgesprekken met Israël; Israël krijgt van een eventuele mislukking toch wel de schuld van naar ons kritiekloze wereld.
Jij vertoont een sterk UCP-gedrag. Deze UCP – volledig door ICCO, Cordaid, IKV e.a. zwaar gesubsidieerde instelling – peurt uit alle hoeken en gaten negatieve Israël-informatie en zet die op twitter. De uitvoerder van dit gedrag wordt hiervoor ook nog zwaar betaald; de loonsom ken ik niet maar voor zulk gedrag is betaling altijd teveel.
Voor jullie speelt Israël op het kwetsbare hoofdveld voor de wereldtribune en landen als Libanon, Syrië, Egypte, Iran e.a. op bijvelden met Hezbollah, Hamas e.a. op een trapveldje. Israël speelt verre van vlekkeloos, maar toch voor de regio een open spel en de spelers van de bijvelden en trapveldjes willen dit niet. Zij willen met hun onderlinge ruzies en menings-verschillen tegen elke prijs op het hoofdveld en hun spel/gedrag moet koning kraaien; Israël moet voor hen als staat van de aardbodem verdwijnen.
Het Palestijns gedrag wordt publiekelijk via formele kanalen door jou/jullie niet tegen het licht gehouden, zoals voor de bühne het verschil in opvatting Fatah en Hamas (en kom nu niet met de opmerking dat Israël de partijen uiteen gedreven heeft; dat hebben zij zelf beslist) met Fatah (zeggen zij) Israël van voor 1967 handhaven en Hamas (zij schreeuwen het uit) geen Israël meer.
Dan het punt van de geldstromen en gunnen/toewijzen (je kunt dit ook corruptie noemen), zowel bij de Fatah op de Westbank, als bij de Hamas op de Gaza. De beide elites met hun naar ja-knikkers gestuurde geldstromen varen hier wel bij en het “gewone” volk lijdt en daar doet de elite publiekelijk haar voordeel mee.
In Israël kom ik veel “gewone” Palestijnen en Druzen” tegen en die praten inderdaad anders dan de bobo’s die jij/jullie tegenkomt/tegenkomen. De bobo’s weten precies op welk antwoord jij/jullie zitten te wachten, dat lijkt sterk op de fact-finding van van Agt c.s. in de Gaza.
Jij eindigt met “worsteling is ook omarming”, welnu dan staat worsteling met de Palestijnse autoriteit e.d.jou ook niets in de weg of je moet van mening zijn dat op de Palestijnen niets, maar dan ook niets is aan te merken. En maak nu niet de escape, van Israël is machtig en de Palestijnen willen wel graag, maar kunnen niets. Israël heeft de lobby in de USA en deels in Europa en de Palestijnen hebben en baten hun lobby uit in West-Europa o.m. via NGO’s en kerken, ja zelfs via de Wereldraad van Kerken en de VN. De gang van zaken van de Wereldraad en de VN is één grote politiek gestuurde gang van zaken met veel stemmen van die oliebollen staten, waar de politieke situatie geen niveau kent, maar ze zullen Israël wel even vertellen hoe die het moet doen.
hallo Jaap,
Je gaat wel weer van dik hout zaagt men planken, zeg. Samen met vele Palestijnen in Israël en de bezette gebieden concludeer ik dat corruptie bij de PA en ook (maar volgens mij in mindere mate) bij Hamas met grote regelmaat voorkomt. Dat praat ik niet goed.
Wat de machtsverhouding tussen de PA en Israël betreft: die moet je niet meten in hoe groot hun respectievelijke “lobby’s” zijn, maar in de concrete machtsverhouding ter plaatse. Israël heeft de macht (en, stelt men, de bevoegdheid) om de Westelijke Jordaanoever af te sluiten. Die macht heeft de PA andersom niet. Israël heeft controle over de grenzen, over het luchtruim, over de geldstromen van en naar de PA, over de waterwinning en watertoevoer, en vele andere zaken, en last but not least: Israël beschikt over een regulier leger met alles (!) wat daar aan wapens en materieel bij hoort en meent het recht te hebben naar eigen goeddunken ook volledig door de PA bestuurde gebieden binnen te gaan en daar te doen wat men goed acht. Andersom is dat op geen enkele manier het geval.
Daar komt de rechtsongelijkheid tussen Joodse kolonisten op de West Bank en de autochtone Palestijnse bevolking nog bij: de kolonisten vallen onder het normale burgerlijke recht van Israël, de Palestijnen onder het Israëlisch militair recht. Wie dan nog wil beweren dat dit geen bezetting is, moet mij maar eens uitleggen hoe dat nou kan…
Veel mensen trekken zich deze ongelijkheid aan en reageren daar meer of minder fel op. Ik vind in elk geval dat de atoommacht Israël niet met gevlei en zachte handschoentjes benaderd hoeft te worden. Het is een staat waarvan de regering willens en wetens onrecht pleegt in naam van het Joodse volk, een volk dat mij dierbaar is. Daartegen kom ik in het geweer – dat anderen op oneigenlijke gronden of manieren hun kritiek op de staat Israël uiten, maakt mijn kritiek op het Israëlische regeringsbeleid niet verkeerd of onterecht.
Ik en Vrienden van Sabeel Nederland steun de mensen van Sabeel in Israël en de Palestijnse gebieden, waarvan ik weet dat ze integer en oprecht zijn, en die bovendien hun kritiek en verzet op vreedzame en geweldloze manieren uiten. Daarmee keur ik geenszins onethische daden van andere Palestijnen goed.
Dat lijkt me helder. Een grotere taak leg ik mijzelf niet op.
Johan ik mis al weer een tijdje een nieuwe anti-Israël editie in jouw site, dus reageer ik maar via de meest recente. Wel zie ik dat je twittercontact hebt o.a. met Alfred Muller. Wat mij opvalt, maar dat is niet nieuw, is de selectieve verontwaardiging bij jou en in jouw geleding, Israël is de kwaaie en de Palestijnen zijn de zieligen met de Palestijnse Christenen (die denken dat ze op een Palestijns christen eilandje wonen) voorop. Keur ik het Israëlische nederzettingen beleid goed, nee in tegendeel, maar ik begrijp wel dat de Joden de hakken in het zand zetten, als ze de wereld ziet die een arrogante en zelfingenomen houding aanneemt van ja Israël jij moet je aanpassen en als het misgaat nadat jij hebt toegegeven, dan zal de wereld misschien wel op je passen en misschien je veiligheid garanderen. Welnu we zien de verschrikkingen in Syrië, Libanon, Iran, Irak, Egypte e.a. In al deze landen worden de mensenrechten met reuzenvoeten getreden en de wereld kan helaas niets doen. Voorbeeld: meneer Rohani van Iran wordt bijna aanbeden en geniet alle vertrouwen van wat zijn ze goed daar in Iran dat ze hun nucleaire programma in de kast willen zetten. De bevolking crepeert en mensenrechten daar worden met voeten getreden.
Ik begrijp dat er nu mensen die zeggen, welnu als je het met die landen daar niet eens bent, pak dat zelf maar op, want wij (jullie dus) leggen onze focus sec op Israël, daar moeten ze buigen en het risico van hoe het zou kunnen aflopen nemen we met open ogen. Wie dan leeft die dan zorgt!
Als je Joden met begrip en respect benadert bereik je meer, dan steeds het vingertje maar op te steken van we zullen je wel klein krijgen.
Beste Jaap,
Allereerst: leuk dat ook jij aanwezig was bij het symposium van Kerk in Actie en Vrienden van Sabeel op 13 januari jl. Jij neemt telkens weer de moeite om ook het “andere geluid” in je op te nemen, en dat siert je.
Jammer vind ik het dat je mijn pro-Israël bijdragen bestempelt als “anti-Israël”. Wij hebben, zo weet ik, beiden het beste voor met de staat Israël, alleen kijken we heel anders aan tegen de mogelijke manieren om tot een oplossing te komen van de achterstelling en soms regelrechte onderdrukking van de Palestijnse minderheid in Israël, en de Palestijnse bewoners van de door Israël bezette gebieden.
Begrip voor de Joods-Israëlische weerstand tegen “kritiek van buiten” heb ik ook. Niemand vindt het fijn om bekritiseerd te worden.
Voor de zoveelste keer: dat het mensenrechten-“beleid” in omringende landen nóg slechter is dan dat van de Israëlische overheid, vormt geen argument om over dat laatste maar te zwijgen.
De discussie zou dan kunnen/moeten gaan over waar je het best kunt beginnen. Ik ben ervoor die zaken aan te pakken waarin er op z’n minst een redelijke kans bestaat om tot mensen door te dringen. De overheid en bevolking van Israël en de Palestijnse gebieden lijkt mij zo’n club. Misschien wel te vergelijken met Zuid-Afrika in de Apartheidstijd, waar de bovenliggende partij ook (meende dat ze) veel goede banden met het Westen had. Ook daar heeft BDS (boycot, desinvestering, sancties) uiteindelijk de doorslag gegeven voor het beëindigen van de juridische ongelijkheid tussen de bevolkingsgroepen.
Het respect daarin komt naar voren in het feit dat de bekritiseerde partij niet wordt afgeschreven, maar als ontvankelijke gesprekspartner wordt gezien door de critici. Iemand respecteren doe je niet door hem alleen maar lof toe te zwaaien, over de bol te aaien en in bescherming te nemen; dat doe je vooral door hem als gelijke te behandelen in goede en in slechte dagen. Ook een worsteling is een omarming – het wordt pas eng als de een de ander de rug toekeert…
En dat was ik dus niet van plan !!!
Vraag; hoe zien de ‘clubleden’ ,en overige aanhangers van sabeel dan eigenlijk de vervulling van G’ds Heilsplan verlopen ? Als Israel als land en volk al heel lang geen rol meer spelen, zal Yeshua zeker Zijn voeten niet meer op de olijfberg zetten !?
Corrie, u durft dus zonder schroom aan te nemen dat het leven in 67-2013 voor arabische palestijnen in Judea, Samaria en Gaza feitelijk ‘erger’ is als de periode 40-45 voor Nederlanders?
Even los van ‘oorzaak & gevolg’ denk ik dat u zelfs de geringste realiteitszin ontbeert…..
Lees eens wat anders als wat u nu zo gewend bent zou ik mee willen geven.
Als ik zo de berichten eens lees die ik dagelijks uit Palestina en Gaza krijg, denk ik dat ze alle recht hebben om Israel te haten. Ik vind dat die haat nog wel mee valt trouwens. Hoeveel haat hadden de Nederlanders niet ten opzichte van de Duitsers in 40-45? Dat duurde gelukkig maar 5 jaar. Deze bezetting is al meer dan 40 jaar aan de gang. Moet je je eens indenken.
Een niet ingewijde lezer zou kunnen concluderen na het lezen van al je ‘stukken’ dat Israel een soort heksenjacht op arabisch-palestijnse christenen aan het houden is………Niets is minder waar!
Je vergeet namelijk structureel te melden dat de overgrote massa Islamiet is en dat Islam-aanhangers, zeker in die regio, een grondige haat tegen Israel hebben en daarmee elkaar hebben gezworen zich van Israel te ontdoen. Israel verzet zich daar met man en macht tegen. Dat met Israel’s veiligheidsbeleid ook palestijnse christenen van doen hebben, lijkt me niets meer dan een logisch gevolg. Zit ik daar dan niet mee? Jawel, maar ik zit nog veel meer met het feit dat Israel door haar directe en indirecte buren (overige Islamitische landen) simpelweg niet geaccepteerd word! Blijf de Islam toch niet de hand boven het hoofd houden door de Islam gewoon niet te benoemen in je commentaren……
Die Unger,
Dat klinkt een beetje als Kajafas c.s.: ” Besef toch dat het in jullie eigen belang is dat één man sterft voor het hele volk, zodat niet het hele volk verloren gaat.’ ” (Joh. 11:50).
De staat Israël houdt geen heksenjacht op Palestijnen in eigen land en de bezette gebieden, ze worden gewoon als tweede- en derderangs onderdanen behandeld. De staat Israël wil wel het land, maar niet de mensen “overnemen”. En zou het echt helpen om islamitische Palestijnen te jennen als antwoord op moslim-fanatici die de staat Israël liever kwijt dan rijk zijn? Koren op hun molen zou ik zo zeggen…
De meeste Palestijnen, ook de moslims onder hen, zouden met alle plezier in een staat Israël willen leven als ze daar als volkomen gelijkwaardige burgers aan konden deelnemen. Op papier lijkt dat in Israël zelf het geval te zijn, in de praktijk, ook in de juridische praktijk, is dat bepaald niet zo. In de bezette gebieden vormen de Palestijnen “gewoon” een bevolking die door een vreemde militaire macht wordt overheerst.
Als je het op “de islam” wilt gooien, maak je er een godsdienstig conflict van, en dat is het niet geweest totdat Hamas halverwege de jaren tachtig, gedoogd door Israël, in het leven werd geroepen als ‘tegenkracht’ tegen de seculiere PLO. Wie is hier nu met een heksenjacht bezig?? Het gaat om “simpel” landjepik, waarbij “alleen maar” de Palestijnse bevolking in de weg zit. Bovendien moet je niet vergeten dat de staat Israël zich nogal “onuitgenodigd” daar in de regio bevindt – daar maak je je niet echt geliefd mee bij de buren.
Desondanks vind ik dat de staat Israël bestaansrecht heeft, maar niet het recht om mensen die onder zijn gezag staan als tweederangsburgers te behandelen of zelfs te onderdrukken.