de ultieme beschuldiging

Met grote regelmaat roeren veel Westerse en christelijke medestanders van de staat Israël de trom van de ‘antisemitisme-beschuldiging’ tegenover critici van het Israëlische regeringsbeleid.

Het zal niet verbazen dat deze beschuldiging ook vanuit Christenen voor Israël (CvI) wordt geuit aan het adres van o.a. de Vrienden van Sabeel in Nederland. Het meest recente en duidelijke voorbeeld daarvan stond in het juninummer van het CvI-orgaan Israël en de Kerk (Juni 2013 | 12/1, pag. 41), waar ds. Jaap de Vreugd schreef:

“Het wordt hier en daar mode om te beweren dat men natuurlijk niet tegen de Joden is als men de staat Israël zwaar bekritiseert of zich uitspreekt tegen het zionisme of de zionistische entiteit en men is natuurlijk niet antisemitisch. Want antisemitisme en antizionisme moet je goed van elkaar onderscheiden. Ik vind dat een drogreden. Treffend heeft een aantal decennia geleden al Martin Luther King dat onder woorden gebracht in een brief aan een vriend, die zei de Joden niet te haten, maar wel antizionist te zijn. Ik geeft (sic!) het u graag door: ‘Jij verklaart, mijn vriend, dat je Joden niet haat, maar dat je alleen antizionist bent. En ik zeg, laat de waarheid van de hoge bergtoppen schallen. Laat het echoën door de valleien van Gods groene aarde: als mensen het zionisme bekritiseren bedoelen zij Joden. Zionisme is niets minder dan de droom en het ideaal van het Joodse volk om naar hun eigen land terug te keren. En wat is antizionisme? Het is het ontkennen van hun fundamentele recht dat wij met recht claimen voor de volkeren van Afrika en vrijelijk toekennen aan alle andere naties op aarde. Het is discriminatie tegen Joden omdat ze Joden zijn. Kortom, het is antisemitisme’. Tot zover King. En hij had gelijk.”

Ik denk dat noch Martin Luther King, noch collega Jaap de Vreugd gelijk hebben. Naar alle waarschijnlijkheid heeft Martin Luther King deze brief nooit geschreven. Hoe dat zit, is te lezen op Wikipedia: Letter to an Anti-Zionist Friend; zelfs de pro-Israëlische, Amerikaanse mediawaakhond CAMERA heeft dit bevestigd, al wordt er bij vermeld dat King tegenover een student wel de opmerking gemaakt zou hebben: “When people criticize Zionists they mean Jews, you are talking anti-Semitism.” (zie hier en hier).
Dit zo zijnde, kun je je afvragen of King dit vandaag de dag nog net zo gezegd of geschreven zou hebben in het licht van de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden. Zijn uitspraak dateert waarschijnlijk uit 1968 toen voor niet-ingewijden niet bekend was wat de Israëlische plannen voor de bezette gebieden waren en heel het christelijke Westen in een pro-Israëlische roes verkeerde.

De redenering van De Vreugd die kortweg stelt: kritiek op de staat Israël = antisemitisme, wordt ontzenuwd door wat de joodse filosoof Marc Ellis schrijft op pag. xvi van zijn boek Judaism does not equal Israel:

“Jewish life has settled into a self-understanding that revolves around the Holocaust; Jewish assertions of power are seen as a response to this fundamental injustice. Hence the axiomatic equation of Jewish life: “Jewish power equals innocence.” Another way of stating that equation is “Israel equals innocence.” Or “Jews and Israel equal innocence.” Their corollary is: “Those who doubt Jewish and Israeli innocence are anti-Semitic.” This corollary asserts that those who challenge the foundation of Israel and the linking of Jewish identity with it must be against Jewish identity itself.
This corollary assumes that all critiques of Israel harbor the same anti-Semitic sentiments as those from the past. The charge of anti-Semitism is even leveled against those Jews who dissent from the “Jewish power equals innocence” identity formulation. We are labeled “self-hating” Jews, Jews who doubt Israel’s innocence and have such difficulty with a positive Jewish identity that we desire to make our fellow Jews subservient to non-Jews. Accusations of anti-Semitism and Jewish self-hatred are the flip side of the counterfeit claim that Jewish power is innocent.”

In mijn artikel ‘Horen, zien en tasten – De Protestantse Kerk en de Palestijnse christenen’ (Meervoudig verbonden, pag. 105-106) heb ik dit inzicht van Marc Ellis beknopt weergegeven:

“Een valkuil bij deze terechte en noodzakelijke schuldbelijdenis [voor de kwalijke rol die ‘de’ kerk in het verleden heeft gespeeld bij de vervolging van Joden; jominee] is dat ‘de Joden’ hierdoor kunnen worden vastgepind op een permanente slachtofferrol, waarmee ze impliciet per definitie onschuldig worden verklaard. Dat leidt er bijna als vanzelf toe dat iedere kritiek op Joods (of Israëlisch) handelen als antisemitisme wordt bestempeld. De Joodse filosoof Marc Ellis stelt dat deze gedachtegang ook binnen het Jodendom zelf vaak wordt gevolgd: Joods machtsstreven wordt dan gezien als reactie op het fundamentele onrecht van de Shoah. Joodse macht is daarom, als macht van het slachtoffer, per definitie ‘onschuldig’. Trek je lijn door, dan zeg je: ‘Joden en Israël zijn onschuldig.’ Wie vervolgens die onschuld in twijfel trekt, wordt als antisemiet bestempeld.”

Wat degenen die een dergelijke redenering gebruiken, vaak niet beseffen is, dat ze daarmee zowel het jodendom als de staat Israël veroordelen tot een eeuwige slachtofferrol. Daarmee verklaren ze ze ook onmondig, omdat het door de Shoah geleden leed als enig bepalende ijkpunt voor de rechtmatigheid van Israëls regeringspolitiek wordt gemaakt. Zo is de Shoah niet alleen een onlosmakelijk onderdeel van de Joodse geschiedenis, maar – en dit is een verschrikkelijke omkering van alle waarden – ook een onmisbaar onderdeel voor de legitimiteit van de staat Israël. Ik vraag me ten zeerste af of iemand dit zou moeten willen. Het zou in het kader van Israëltheologie namelijk betekenen dat de Shoah een noodzakelijke en door God gewilde stap in de Heilsgeschiedenis is – en dat weiger ik te geloven. Ik neem het christenzionisten kwalijk dat ze met de vergelijking ‘kritiek op de staat Israël = antisemitisme’, waarmee ze op een simpele manier critici van de Israëlische regeringspolitiek willen afschrikken en de mond snoeren, tegelijk via een ongeziene achterdeur God tot auteur van de Shoah maken.

Mocht je mijn reactie op de stelling ‘kritiek op Israël = antisemitisme’ kort door de bocht vinden, besef dan hoe ontzettend kort door de bocht die stelling dan wel niet moet zijn.

Greetz, Jominee

Advertentie